Obserwujemy obecnie renesans zainteresowania grzybami leczniczymi. W dużej mierze spowodowany on jest takimi gatunkami jak białoporek brzozowy. Mamy udokumentowane zastosowanie tego grzyba w celach leczniczych przez człowieka ponad 5000 lat temu. Jego zalety musiały być zatem naprawdę duże, skoro wykorzystywany był już w prehistorii.
Opis pniarka brzozowego
Białoporek brzozowy, Piptoporus betulinus (Bull.) jest pospolitym grzybem nadrzewnym, zasiedlającym głównie brzozy. Występuje zarówno na żywych, jak i martwych przedstawicielach tego gatunku. Z tego też tytułu nazywamy go pasożytem lub saprotrofem. Pojawienie się go na żywym drzewie zwiastuje jednak jego powolne obumarcie.
Grzyb ma wygląd huby o jasnym, kremowo-kawowym kolorze i przyjemnym zapachu. Jego smak jest dość neutralny i przyjemny. Młode osobniki posiadają elastyczną, miękką konsystencję i tylko takie zbieramy jako surowiec zielarski. Jest grzybem jednorocznym, występującym od wiosny do późnej jesieni.
Białoporek brzozowy – zastosowanie w dawnej medycynie
Najstarszym dowodem jego zastosowania jest fakt znalezienia go przy zamarzniętych zwłokach człowieka lodu – Ötziego. Człowiek sprzed 3300 lat p.n.e. używał go jako antyseptyka do opatrywania ran. Znano także jego działanie przeciwpasożytnicze (zwłaszcza na włosogłówkę). Napary z niego stosowano w przypadku schorzeń żołądka, kojąco i wzmacniająco. Wskazywano także na jego potencjał antynowotworowy.
Obecny stan wiedzy o białoporku
Aktualnie naukowcy zainteresowani są przede wszystkim jego potencjalnym działaniem przeciwrakowym. W 2009 roku zadania takiego podjął się zespół polskich badaczy. W przeprowadzonych badaniach in vitro potwierdzili antyproliferacyjne działanie ekstraktów z białoporka na ludzkie komórki nowotworowe. Polega ono na blokowaniu cyklu komórkowego nowotworów. Największą aktywność wykazywały ekstrakty metanolowe i chloroformowe. Jednak działanie przeciwnowotworowe i immunostymulujące (podnoszące odporność) wykazują również ekstrakty wodne (jednak w mniejszym stopniu). Wykazano to w badaniach in vitro i in vivo.
Grzybowy antybiotyk
Wyciągi metanolowe i chloroformowe z białoporka wykazują się również wysoką skutecznością przeciwbakteryjną wobec szczepów bakterii wykazujących coraz większą odporność na popularne antybiotyki. Działają także biobójczo na drożdżaki Candida Albicans, których przerost coraz częściej obserwuje się u pacjentów z nieposkromioną skłonnością do słodyczy. Wykazują także działanie mięczakobójcze w stosunku do żywiciela pośredniego dla pasożytniczej przywry Schistosoma mansoni wywołującej u ludzi schistosomatozę. To największy, oprócz malarii problem stref tropikalnych.
Samo dobro
Wyciągi z białoporka brzozowego wykazują także działanie przeciwzapalne, mogą zapobiegać wstrząsom septycznym. Zawarte w nich substancje mają również potencjał zapobiegania rozsiewaniu i mikroprzerzutom komórek nowotworowych. Wykazują również zdolność hamowania aktywności enzymu mającego znaczenie w przebiegu leczenia choroby Alzheimera.
Białoporek zawiera również dużą ilość substancji o potencjale antyutleniającym. Dzięki czemu może być z powodzeniem stosowany w profilaktyce chorób spowodowanych stresem oksydacyjnym.
Białoporek brzozowy – działanie
- wzmacnia odporność
- przyspiesza zdrowienie przy infekcjach bakteryjnych i wirusowych
- pomaga leczyć stany zapalne błon śluzowych żołądka i jelit
- działa przeciwpasożytniczo
- wspomaga terapie antynowotworowe, działa profilaktycznie
Preparaty z białoporka
Na surowiec zielarski zbieramy tylko młode, elastyczne owocniki. Kroimy je na wąskie paski i suszymy w temperaturze pokojowej. Przechowujemy w ciemnym miejscu, w szczelnie zamkniętych słojach.
Wyciąg wodny z białoporka
Dużą łyżkę surowca zalewamy szklanką gorącej wody i zostawiamy na noc. Następnie gotujemy 10 minut i zostawiamy do ostygnięcia pod przykryciem. Pijemy po kilka łyków przed posiłkami.
Nalewka alkoholowa z białoporka
Średniej wielkości grzyb, starannie pokrojony zalewamy 60 proc. alkoholem i odstawiamy w ciemne miejsce na 14 dni. Po tym czasie przecedzamy i butelkujemy. Spożywamy 3 razy dziennie po łyżeczce.
